| Л.И.Юмшанова оскуола эйгэтигэр математика учууталыттан саҕалаан, организаторынан, завуһунан үлэлээн кэлэн, онтон салгыы 14 сыл устата 60-унан үлэһиттээх Табалаах орто оскуолатыгар директорынан үлэлээтэ. Бу сыллар тухары туох баар өйүн-санаатын, билиитин-көрүүтүн ууран үлэлээн, 1975 сыллаахха улууска бастакынан тутуллубут типовой оскуола билигин да үөрэнээччилэрин, үлэһиттэрин аныгылыы сэргэх көстүүтүнэн сырдыкка угуйа, сылааһынан угуттаан үлэҕэ-сырыыга көҕүлүү турар. Людмила Иннокентьевна быһа туруорсан, сүүрэн-көтөн үс төгүл капитальнай ремону оҥорторбута. Бу оҥорторбута диэн этии этэргэ судургу. Ол курдук кини туһааннаах дьоҥҥо итэҕэтиилээхтик дакаастаан, ылыннаран, үп көрүллэрин ситиһэн, үлэ хаамыытын ыга хонтуруоллаан ремонун ыытара. Ол түмүгэр Ф.В.Габышева кэлэ сылдьан: «Республикаҕа бу бырайыагынан тутуллубут оскуолалартан бу эрэ оскуола маннык үчүгэй туруктаах турар,»- диэн наһаа сөҕөн эппиттээх.
Кини салайар кэмигэр оскуола 2004 сылтан саҕалаан, «Создание единого образовательного комплекса в условиях арктического села» бырайыагы олоххо киллэрэр републиканскай площадка буолары, 2005 с. хотугу улуустар икки ардыларыгароҕо доруобуйатын бөҕөргөтүүгэ уонна сайыҥҥы сынньалаҥы тэрийии куонкуруһугар бастакы миэстэни, 2006с. үөрэхтээһин инновационнай бырайыактарын олоххо киллэриигэ СР-тын президенин гранын, 2008с.«Стационарно-кочевая школа» диэнсертификаттаах СРпрезиденин гранын, эмиэ бу сылга «Сетевое взаимодействие кочевых школ как условие образовательной поддержки социально-экономического развития циркумполярных районов РС(Я)» статуһу, 2010 с. Кыайыы 65 сылыгар аналлаах “Наследники Победы - Победителям” диэн акцияҕа кыайыылаах аатын ылары ситиспитэ.
Бу кэмҥэ оскуола материальнай базата бары өттүнэн эргиччи биллэ хаҥаата. Саҥа обрудованиелаах кухня, сылдьыбыт барыта сэргии көрөр теплай туалета,лыжнай база дьиэтэ тутулуннулар. Уонча сыллааҕытаоскуола иһинэнкыраайы үөрэтэр музей тэриллэн, оскуола сирэйинэн буолла.
Саамай кэрэхсэбиллээҕэ иитэр-үөрэтэр үлэ саҥа ирдэбиллэригэр эппиэттиир бары усулуобуйа тэрилиннэ: оскуола миэбэлэ бүтүннүү саҥардылынна; уонунан кылаас интерактивнай дуосканан, принтерынан, ноутбугунан хааччылынна; библиотечнай фонда улаханнык хаҥаата.Хайыһар базатыгар мастан полупластиковайга тиийэ 60-ча хайыһар, 30-ча хаҥкы ылыллыбыта. Оскуолабыт кэтэх хаһаайыстыбатыгар үс биэлээх, сыл аайы үстүү (быйыл икки) убаһаны оҕолор итии аһылыгар туттан кэллибит. Бу оҕолору итии аһылыгынан хааччыйарга улахан көмөнөн буолар.
Оскуола базатыгар республиканскай, оройуоннай курстар, семинардар, араас спортивнай күрэхтэһиилэр, куонкурустар үрдүк таһымҥа ыытыллаллар.Ыытыллар меропрятиелар анал комиссиянан дьону-киһини, оҕолору түһэрэртэн аһатыытыгар-сиэтиитигэр тиийэ ымпыгар-чымпыгар диэри эрдэттэн толкуйданан, учууталлар бөлөҕүнэн тус-туһунан эбээһинэстээх үлэлииллэр. Ыытыллыбыт үлэ хайдах ааспыта сыаналанан иһэр.Чугаһынан ылан эттэххэ, былырыыҥҥы үөрэх дьылыгар 1955-1956 сс. Табалаах начаалынай оскуолатыгар директорынан үлэлээбит Романов Михаил Петрович кыыһа Аргунова Любовь Семеновна олорбут, үөрэммит сиригэр 60 сыл буолан баран,кэлэн, семинар ыытан, оскуола коллектива хайдах үлэлии олорорун билсэн, улаханнык долгуйа үөрэн барбыта.
Людмила Иннокентьевна сайыҥҥы кэмҥэ оҕо сынньалаҥын тэрийиигэ улахан болҕомтотун ууран кэллэ. Ол курдук доруобуйаны чэбдигирдэр «Чэбдик», аҕыйах ахсааннаах омуктар оҕолоругар аналлаах сайыҥҥы «Тугут», оҕону үлэҕэ үөрэтэр кыһыҥҥы «Туостаах», оҕуруот аһын үүннэриинэн дьарыктанар «Росток»,окко дьиэ кэргэнинэн үлэлиир «Сылгы Хатыҥнааҕа»,оҕону бары өттүнэн сайыннарар «Уһуйаан» лааҕырдар араас кэмнэргэ үлэлээн кэллилэр. Балартан Прудецкай А.В. салайар дьиэ кэргэн лааҕыра 2006 с. СР президенин гранын ылары ситиспитэ.
Ирдэбиллээх, ураты болҕомтолоох салайааччыханнык баҕарар учуутал үлэтэ кэмигэр сөптөөхтүк сыаналаннаҕына, кинини үрдүккэ угуйарын, тустаах үлэтигэр эппиэтинэһэ үрдүүрүн өйдүүр.Ол түмүгэр билигин үлэлии сылдьар коллективпытыгар биир “СР учууталларын учуутала”, икки “РФ үөрэхтээһинин туйгуннара”, биэс “РФ уопсай үөрэхтээһин бочуоттаах үлэһиттэрэ”, биир “СР үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ,”биир “СР физическай культуратын туйгуна”, сэттэ “СР үөрэҕириитин туйгуннара”, бааллар.
“РФ уопсай үөрэхтээһин бочуоттаах үлэһитэ”, “СР үөрэҕириитин туйгуна”, учууталлар 13 съезтэрин кыттыылааҕа, оройуоҥҥа«Сыл бастыҥ директора» ааттары ситиспитэ Людмила Иннокентьевна Юмшанова ылсыбыт үлэтигэр дууһатынан бэриниилээҕин, дойдутун кэнчээри ыччатын туһугар ис сүрэҕиттэн кыһалларын дьэҥкэтик туоһулууллар.
Людмила Иннокентьевна - киһи быһыытынан аһыныгас майгылаах, үтүө санаалаах, мындыр өйдөөх, түргэн быһаарыныылаах, олус үлэһит киһи. Кини түбүктээх үлэтин быыһыгар эгэлгэ аһы астыырын, араас үүнээйилэри үүннэрэрин, кэнсиэрбэлиирин, сир аһын хомуйарын, иистэнэрин, оҕуруонан киэргэл симэхтэри оҥорорунсөбүлүүр. Кыра эрдэҕиттэн хаһаайыстыбаннай, дьаһаллаах буолан,ыарахаттартан чаҕыйбакка, саҥа дьиэ туттан, саха киһитин сиэринэн сылгы ииттэнбыр бааччы олорор, үгүс-элбэх ыалдьыттаахдьиҥнээх саха далбар хотуна.
Күҥҥэ көрбүт соҕотох кыыһа Александра - хотугу норуоттар тылларын уонна культуратын институтун үһүс курсун студенката. Кини - ийэтин утумнаан, сахалыы сайаҕас майгылаах ситиһиилээх үлэһит буоларыгар киһи эрэнэр киһитэ.
Күндү коллегабытын, салайааччыбытынЛюдмила Иннокентьевнаны үүммүт 2017 сылынан уонна төрөөбүт күнүнэн эҕэрдэлээн туран, бары ыра санаалара туоларыгар баҕарабыт итиэннэ биһиэхэ истиҥ кыһамньытын иһин ис-сүрэхпититтэнмахтанабыт!
Табалаах орто оскуолатын коллективын аатыттан Стручкова Ия Ильинична |
